W wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 15 czerwca 2023 r., sygn. C-520/21 w przedmiocie wniosku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w postępowaniu z powództwa kredytobiorcy przeciwko Bankowi M. S.A. w sprawie kredytu frankowego, TSUE stwierdził:

• dyrektywa 93/13 zobowiązuje państwa członkowskie do ustanowienia mechanizmu zapewniającego, że wszelkie warunki umowne, które nie były indywidualnie negocjowane, mogą zostać poddane kontroli do celów oceny ich ewentualnie nieuczciwego charakteru,
• w kontekście uznania umowy kredytu hipotecznego za nieważną w całości ze względu na to, iż nie może ona dalej obowiązywać po usunięciu z niej nieuczciwych warunków, do sądu orzekającego należy zbadanie w świetle wszystkich okoliczności zawisłej przed nim sprawy, czy właściwe przepisy krajowe umożliwiają przywrócenie pod względem prawnym i faktycznym sytuacji konsumenta, w której znajdowałby się w braku tej umowy,
• w kontekście uznania umowy kredytu hipotecznego za nieważną w całości ze względu na to, iż nie może ona dalej obowiązywać po usunięciu z niej nieuczciwych warunków, art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 nie stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą konsument ma prawo żądać od instytucji kredytowej rekompensaty wykraczającej poza zwrot miesięcznych rat i kosztów zapłaconych z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty, pod warunkiem poszanowania celów dyrektywy 93/13 i zasady proporcjonalności.

W sprawie tej kredytobiorca jako konsument, zawarł umowę kredytu frankowego hipotecznego z Bankiem M. S.A., w której wartość kredytu była wyrażona w złotych polskich (PLN), ale indeksowana do waluty obcej (CHF), a okres kredytowania wynosił 336 miesięcy.

Umowa kredytu przewidywała:

• spłatę miesięcznych rat kredytu w PLN po przeliczeniu zgodnie z kursem CHF według tabeli kursów walut obcych stosowanej przez Bank M. w dniu zapłaty każdej raty

Natomiast Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Cywilnej podjął w dniu 25 kwietnia 2024 r. w sprawie III CZP 25/22 (wcześniej: III CZP 11/21) uchwałę frankową mającą moc zasady prawnej, rozstrzygającą przedstawione przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego zagadnienia prawne dotyczące kredytów indeksowanych do obcej waluty lub w niej denominowanych (tzw. frankowych), w której stwierdził m.in.:

• jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, nie ma podstawy prawnej do żądania przez którąkolwiek ze stron odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych w okresie od spełnienia nienależnego świadczenia do chwili popadnięcia w opóźnienie co do zwrotu tego świadczenia (pkt 5 uchwały),
• jeżeli w wykonaniu umowy kredytu, która nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają samodzielne roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron (pkt 3 uchwały),
• jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się co do zasady od dnia następującego po dniu, w którym kredytobiorca zakwestionował względem banku związanie postanowieniami umowy (pkt 4 uchwały).

Uchwała zapadła większością głosów. Zdania odrębne odnośnie do pkt 3 uchwały zgłosili sędziowie Sądu Najwyższego: Beata Janiszewska i Dariusz Pawłyszcze, odnośnie do pkt 4 uchwały – Dariusz Pawłyszcze, zaś odnośnie do pkt 5 uchwały nie zostało zgłoszone żadne zdanie odrębne.